Leestijd 5 - 6 min
Nexus: terughoudend van start, maar nu lekker op weg met ambitiegericht werken
Met frisse tegenzin begonnen ze eraan: ambitiegericht werken. Door vooral met elkaar te praten over wat goed gaat in de klas en door de stijgende onderwijsopbrengsten, kreeg het team een steeds positiever beeld, vertellen zorgcoördinator Jet Blokdijk en coach Judith van Velzen. Kleuterleerkracht Mara van Delft is 'om’ wat betreft ambitiegericht lezen.

Eerlijk? Leerkracht Mara had zo haar twijfels bij die LIST-leesaanpak. Zou dat nu werken bij haar kleuters? Met zo’n gekke funzin? En hetzelfde boek zo vaak voorlezen: zou dat wel lukken qua tijd?

Een jaar later is Mara enthousiast LIST-ambassadeur. “De kinderen genieten zó van het voorlezen van de boeken! Door die online op het digibord te laten zien en ze alle plaatjes zien terwijl ik voorlees, zijn ze heel betrokken. Doordat je een boek vaker voorleest, weten ze alle details.”

En die funzin? “In het begin hielp ik daarmee, maar nu zoeken ze die vaak zelf op door te bladeren in het boek. Zo kiezen ze ook de letters die centraal staan. Zelf keuzes mogen maken, dat vinden ze heel leuk.”

Zorgcoördinator Jet: “Ook de kinderen in onze onderwijszorggroep (met kinderen die intensievere begeleiding nodig hebben, red.) vinden de aanpak geweldig. Ze herkennen steeds meer letters.”

Wat is LIST?

Het doel van Lezen is Top (LIST) is het ontwikkelen van gemotiveerde lezers die hun geletterdheid inzetten om te leren en te lezen voor hun plezier. Leestechniek is een middel om dat te bereiken. Zet je LIST in, dan verbind je de techniek van het lezen steeds met leesbegrip en leesbeleving.

Beginnende geletterdheid: heel natuurlijk letters leren

Drie opeenvolgende dagen lees je hetzelfde prentenboek voor dat hoort bij een thema. Na de eerste keer stel je een denkvraag en biedt bijbehorende spelactiviteiten aan in hoeken. Na de tweede en derde keer voorlezen stel je een ‘diepere’ denkvraag en gaat aan de slag met een zogenoemde funzin die een reactie uitlokt (lachen, roepen, verbazing, et cetera).

Op basis van die funzin starten miniactiviteiten waardoor kinderen ontdekken wat een woord, een letter en een zin zijn – kleuters ervaren dat letters nodig zijn om woorden te maken en dat je met woorden zinnen maakt en met zinnen vertel je een leuk verhaal.

Zoals het met de start van de leesaanpak ging vorig jaar, zo ging het eigenlijk ook met de invoering van ambitiegericht werken, vertellen Mara, Jet en coach Judith.

Het team zat er een paar jaar geleden niet meteen op te wachten: wéér iets nieuws erbij. Jet: “In die tijd hadden we net de fusie van twee scholen achter de rug, dat bracht veel werk en wennen met zich mee. Ook waren we met ambitiegericht werken eerst zoekende. Het is ook niet simpel: je leert het het niet ‘even’ tijdens een studiedag.”

Mara van Delft
Jet Blokdijk
Judith van Velzen

Leren van elkaar

Aanvankelijk vonden veel teamleden de videoconsultaties ambitiegericht werken bovendien behoorlijk vervelend. “Opnames van jezelf in de klas bekijken: verschrikkelijk!”, lacht Judith. Toen eenmaal geland was dat je vooral kijkt naar wat góed gaat en dat je tips kunt halen bij elkaar, werd de werkwijze steeds ‘normaler’.

Mara: “Ik vind het heel waardevol. Je kijkt samen met collega’s kritisch naar wat je hebt gedaan om opbrengsten te halen. Zo leer je van elkaar. De tips die ik uitwissel met collega’s zijn vaak heel praktisch: daar kun je morgen mee aan de slag.”

Aanvankelijk lezen met het blokkenmodel

Met behulp van het blokkenmodel selecteer je de meest essentiële interventies uit de leesmethode voor aanvankelijk lezen.

De rode draad: minder werkbladen met oefeningen maken en méér leeskilometers maken. Na de kerstvakantie gaan kinderen veel lezen uit prentenboeken zodat hun woordenschat groeit en hun leesniveau stijgt. En snel ook: aanvankelijk lezen kun je zeker in één jaar afronden.

Voortgezet technisch lezen: focus op motivatie

Beter leren lezen gaat in twee stappen. Eerst door hardop te lezen (hommellezen) in groep 4 en vanaf groep 5 tot en met de onderbouw in het voortgezet speciaal onderwijs door stillezen.

Voor allebei geldt: zet in op motivatie! Kinderen mogen lezen wat zij zelf willen en er zijn allerlei leuke acties om hun interesse in boeken en lezen te stimuleren, zoals de boekenbabbels waarbij kinderen of de leerkracht kort iets vertellen over een boek. Minimaal tien genres komen langs.

Hogere opbrengsten motiveren ook

“We zijn echt nog groeiende hoor”, vindt Jet. “De opbrengsten voor lezen en spelling zijn gestegen en ook bij Leren denken & leren (sociaal gedrag) zien we een stijgende lijn. Met rekenen willen we nog intensiever aan de slag”, vat ze samen. “Die stijgende lijn bij een aantal vakken motiveert.”

Dat herkent Mara ook. Tóch leuk dat de kleuters een flink aantal letters kennen als je een lettertestje doet. “Ik merk dat kleuters uit groep 1 meeliften met wat we groep 2 aanbieden.”
Nexus is dus lekker op weg. Nu komt het vooral aan op volhouden, denkt Mara. “We zetten vooral in op borgen en herhalen”, beaamt Jet. “Met nieuwe collega’s in het team moet je ook zorgen dat iedereen goed meegenomen wordt”, merkt Judith.

Borgen én vernieuwen

Borgen: dat klinkt natuurlijk prima. Maar Nexus zit ook middenin onderwijsvernieuwing en bereidt zich voor op een verhuizing. Hoe gaat dat samen?
Het team maakt het onderwijs onder meer praktischer en rijker, door meer aandacht te besteden aan ICT, techniek en cultuur. Ook kernvakken worden ‘leuker’ gemaakt, bijvoorbeeld door meer bewegend te leren.

“Niet de hele dag achter een tafeltje”, vat Jet krachtig samen. Mara rondde er nog niet zo lang geleden een opleiding voor af en gaat collega’s coachen bij meer bewegend leren.
“We gaan werken op leerpleinen en willen meer groepsdoorbrekend werken”, vertelt Judith. “In de bovenbouw zijn we daar mee begonnen. Volgend jaar in de nieuwbouw brengen we alles bij elkaar: bewegend leren, werken op leerpleinen, de LIST-aanpak en ambitiegericht werken.”

Schoolbieb

De boost voor lezen begon met een metamorfose van de schoolbibliotheek, zo’n vier jaar geleden. Leescoördinator Anke richtte die opnieuw in, met hulp van de plaatselijke boekwinkel. Daarna begon het team met LIST-lezen in de groepen 4 tot en met 8, waarna groep 3 volgde en daarna de kleuters. Dit schooljaar deed het team een opfriscursus en bekeek de leeswebinars in de Aloysius Academie. Coach Judith werd door adviseur Audrey Machielsen gecoacht om videoconsultatiegesprekken te voeren.

Webinars staan voor je klaar

Meer weten over LIST? Bekijk dan de webinars over motiverend lezen die Audrey Machielsen opnam voor het jaar van het lezen. Bekijk je zo’n webinar, dan weet je in zo’n twintig minuten al heel veel over de verschillende onderdelen van de aanpak. Kijk in de academie onder webinars!

7 webinars staan voor je klaar:

1 Werken met een funzin: letters, woorden en zinnen ontdekken

2 Werken vanuit essentiële thema’s in prentenboek van kwaliteit

3 Blokkenmodel I: leeskilometers maken (blokken 1, 2, 3 en 4)

4 Blokkenmodel II: leeskilometers maken (blokken 5, 6 en 7)

5 Hommelaanpak: leesplezier stimuleren op weg naar de stilleesaanpak

6 Stilleesaanpak groepen 5, 6 ,7 en 8: hoe maak/houd je lezen leuk

7 Stilleesaanpak vso: aandacht voor leesplezier blijft belangrijk!

auteur Anne-Marie Veldkamp
fotografie Jeroen Jazet